Czę­sto w dys­to­pii poja­wia się motyw dehu­ma­ni­za­cji czy deper­so­na­li­za­cji czło­wie­ka: człon­ków spo­łe­czeń­stwa ozna­cza się nume­rycz­nie i napraw­dę oni są nume­ra­mi – nie oby­wa­te­la­mi ani ludź­mi. Panu­je powszech­ny kon­for­mizm i prze­ko­na­nie, że indy­wi­du­al­ność i wła­sne prze­ko­na­nia są czymś złym. To prze­czu­cie zła, rodzaj pęk­nię­cia, dyso­nan­su poznaw­cze­go, zdzi­wie­nia czy wstrzą­su, odgry­wa w kon­flik­cie mię­dzy pro­ta­go­ni­stą a dys­to­pij­nym spo­łe­czeń­stwem rolę zasad­ni­czą, przy czym pro­ta­go­ni­sta musi mieć świa­do­mość, nawet w posta­ci cie­nia podej­rze­nia, że pro­ble­my jego i innych ludzi nie mają cha­rak­te­ru indy­wi­du­al­ne­go, lecz są ema­na­cją dys­funk­cjo­nal­nej struk­tu­ry spo­łecz­nej, do któ­rej oni przy­na­le­żą i nale­ży dzia­łać na rzecz usu­nię­cia ich źró­dła, przy­czyn, a nie obja­wów czy skutków.